SIFIR ARAÇTA AYIP TÜKETİCİ HAKLARI

Günümüzde tüketiciler için önemli bir yatırım olan sıfır kilometre (0 km) araç satın alıyorlar. Fakat, Sıfır Araçta Ayıp çıkması hem ekonomik hem de hukuki açıdan ciddi sorunlara yol açmaktadır. Tüketicilerin, sıfır araç alırken yasal haklarını bilmesi ve dikkatli olması önemlidir. Yaşanan sorunların karşısında, garanti hakkı, cayma hakkı ve ayıpsız misliyle değişim gibi yasal haklar mevcuttur. Bu makalede, Sıfır Araçta Ayıp Olması durumunda tüketicilerin hakları, satıcının yükümlülükleri ve bu durumla ilgili hukuki prosedürler ele alınacaktır.

Sıfır araçta ayıp çıkması, hem tüketiciyi hem de satıcıyı etkileyen önemli bir hukuki sorun alanıdır. Tüketicinin bu durumla başa çıkabilmesi için haklarını bilmesi ve gerekli hukuki prosedürleri eksiksiz yerine getirmesi önemlidir. Bu sebeple Hukuki Destek alınması ve Uzman Bir Avukatla sürecin yürütülmesi hak kaybını önler.

1. Sıfır Araçta Ayıp Nedir?

Türk Hukuku’nda ayıplı mal kavramı, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun(TKHK) ve 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu çerçevesinde düzenlenmiştir. TKHK’nın 8. maddesi, ayıplı malı “özelliklerini taşımayan veya sözleşme çerçevesinde beklenen performansı göstermeyen” ürün olarak tanımlar. Sıfır bir aracın ayıplı olması, genellikle fabrika çıkışlı bir kusur, tasarım hatası ya da malzeme bozukluğu gibi şekillerde ortaya çıkar.

Ayıplı mallarla ilgili hukuki düzenlemeler, tüketicilere onarım, değiştirme, bedel iadesi veya ayıp oranında bedel indirimi gibi taleplerde bulunabilmesini sağlar. Bu haklar, aracın özelliklerine ve ayıbın niteliğine göre şekillenir.

2. Sıfır Araçlarda Ayıp Türleri Nelerdir?

Sıfır kilometre bir aracın ayıplı olması durumu, farklı şekillerde ortaya çıkabilir:

• Açık Ayıp: Tüketici tarafından aracı ilk incelemede fark edilebilen kusurları ifade eder (boya hatası, gövde hasarı vb.).
• Gizli Ayıp: Aracın kullanımı sırasında ortaya çıkan ve tüketici tarafından hemen anlaşılamayan kusurları kapsar (motor arızası, elektrik sistemi sorunları vb.).
• Kronik Ayıp: Aynı model veya seriye ait birçok aracın sistematik olarak karşılaştığı sorunlardır (fren sistemi problemleri, şanzıman arızaları vb.).

3. Sıfır Araçta Ayıp Olması Halinde Tüketicinin Hakları

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna göre, tüketici ayıplı aracın tesliminden itibaren 2 yıl içinde ayıba ilişkin taleplerde bulunabilir. Ancak gizli ayıplar için bu süre, ayıbın fark edildiği tarihten itibaren başlar. Tüketicinin sahip olduğu temel haklar şunlardır:

1. Onarım Talebi: Ayıplı parçanın veya sistemin tamir edilmesini isteme hakkı.
2. Değişim Talebi: Ayıplı aracın yenisiyle değiştirilmesini talep etme hakkı.
3. Bedel İadesi Talebi: Aracı iade ederek bedelinin geri ödenmesini isteme hakkı.
4. Bedel İndirimi Talebi: Ayıp oranında aracın bedelinden indirim talep etme hakkı.

4. Sıfır Araçta Satıcı ve Üreticinin Yükümlülükleri

Aracı satan bayii veya üretici firma, ayıplı maldan doğan zararları gidermekle yükümlüdür. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 11. maddesine göre, satıcı, tüketicinin tercih ettiği talebi yerine getirmekle yükümlüdür.

• Zamanaşımı: Ayıp ihbarını yapmayan tüketicinin hakları zamanaşımına uğrayabilir.
• Hizmetin Kalitesi: Onarım veya değişim gibi hizmetlerin makul bir süre içinde tamamlanması gerekir.

5. Sıfır Araçta Ayıp Durumunda Hukuki Yol

Tüketicinin Sıfır Araçta Ayıp fark etmesi durumunda izlemesi gereken hukuki adımlar şunlardır:

1. Ayıp İhbarı: Tüketici, satıcıya ayıbın tespit edildiğini yazılı olarak bildirmelidir.
2. Tüketici Hakem Heyetine Başvuru: Araç bedeli Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun belirlediği parasal sınırın altındaysa (2024 yılı için bu sınırı kontrol etmek önemlidir), hakem heyetine başvurulabilir.
3. Tüketici Mahkemesine Başvuru: Araç bedeli belirlenen parasal sınırı aşıyorsa, tüketici mahkemesinde dava açılabilir.

1- Sıfır Araçta Ayıp Tüketici Hakem Heyeti Başvurusu

Tüketici, satıcıyla yapılan görüşmelerden sonuç alamazsa Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurabilir. Tüketici Hakem Heyeti, kötü değerlendirmeleri ve çözüm önerileri sunuyor. Hakem heyetinin kararları bağlayıcıdır.

2- Sıfır Araçta Ayıp Mahkemeye Başvuru

Tüketici Hakem Heyeti kararı tatmin edici değilse veya satıcı kararları uygulamıyorsa mahkemeye başvurabilir. Sıfır Araçta Ayıp sebebiyle açılan davalar Tüketici Mahkemesi’nde görülmektedir. Bu mahkemelerde işlemler hızla yapılır. Tüketici, mahkemeye başvurarak, arızalı cihazın arızası, onarımı ya da bedelinin ödenmesi için dava açabilirsiniz.

Sıfır Araç Alımları ve Hukuki Süreçler: Dava Süreçleri ve Tüketici Hakları

Sıfır araç almak, çoğu kişi için büyük bir yatırım anlamına gelir. Ancak zaman zaman sıfır kilometrelik araçlarda beklenmedik arızalar meydana gelebilir. Bu durum, araç sahibini şaşırtabilir çünkü sıfır işlemleri arıza yapıyor, genellikle beklenen bir durum değil. Arıza ve hukuki sorunlar, araç sahiplerini zor bir duruma sokabilir. Araçlarda meydana gelen arızalar, satış sürecinin yaygınlaşması, garanti sorunları veya çalışma haklarıyla ilgili durumlar, aracın sahip olduğu hukuki sorunlarla karşı karşıya kalabilir. Bu, sıfır araç alımında karşılaşılabilecek hukuki sorunlar ve bu parçaların nasıl parçalı olarak seçilebileceğidir.

1. Sıfır Araç Alımında Hukuki Sorunlar ve Sebepleri

Sıfır araç alımları sırasında yaşanabilecek hukuki sorunlar yaşanıyor:

• Üretim Hataları ve Montaj Sorunları

Bir araç sıfır olarak üretiliyor, üretim sürecinde meydana gelen hatalar veya montaj sırasında yapılan yanlışlıklar, aracın erken dönemde arızalanmasına neden olabilir. Örneğin, fren sisteminin yanlış montajı veya fren sistemindeki bir hata, sıfır araçta ciddi arızalar olabilir.

• Garanti Kapsamı ve Sorunlar

Sıfır araçlar, genellikle belirli bir garanti süresiyle satılmaktadır. Ancak bazen araç sahibi, garanti kapsamındaki onarımların yapılmaması veya garanti süresi boyunca hesaplamalar yaşanabilir. Ayrıca, garanti koşulları yerine getirilmeden yapılan onarımlar ya da garanti dışı ödemeler meydana gelen arızalar da hukuki sorunlara yol açabilir.

• Sözleşme İhlalleri

Araç satın alındığında satıcı ile bir sözleşme yapılır. Bu sözleşme, aracın teslimatı, ödeme planı, garanti koşulları ve diğer önemli detayları içerir. Sözleşmenin şekli durumunda, teknolojik hukuki yollara başvurarak tazminat talebinde bulunulabilir.

• Yetersiz Bilgilendirme ve Yanıltıcı Reklam

Satıcıların, hileyi yanıltıcı bilgilerle araç satışı yapmasını, hukuki bir sorun teşkil etmesini sağlar. Aracının teknik özellikleri, yakıt tüketimi, güvenlik donanımları ya da diğer önemli unsurlarla ilgili yanlış bilgilendirme, haksız rekabet ve yanıltıcı reklam anlamına gelir. Bu tür davranışların da hilenin hak arayışını doğurur.

• Parça Kalitesi ve Tedarik Sorunları

Araç üreticileri, sıfır araç üretimi için çeşitli parçalardan parçalar temin eder. Tedarik zincirinde yaşanan aksaklıklar, bazen düşük kaliteli parçalardan araçların kullanımına yol açılabilir. Bu durumda, aracın erken yaşta arıza yapmasına neden olabilir.

• Yazılım ve Elektronik Hatalar

Modern araçlara, birçok elektronik ve yazılım sistemine sahip sistemler bulunmaktadır. Bu yazılımlar ve sistemler bazen uyumsuzluklar veya hata sonucu arızalara yol açabilir. Motor kontrol ünitesi (ECU), kişisel yazılımlar ve diğer elektronik donanımların arızalanması, çözüm araçlarındaki genel sorunlar arasında yer alır.

2. Sıfır Araç Alımında Tüketici Hakları

Türk Tüketici Kanunu’na göre, sıfır araç cihazlarının bir dizi hukuki hakları bulunmaktadır. Tüketicilerin, araçlarda yaşadıkları sorunlarla ilgili olarak başvurabilecekleri haklar şunlardır:

Sıfır Araçta Ayıp ve Arıza Durumlarında İade veya Değişim

Tüketicinin, sıfır araç alırken, aracın “ayıpsız” olması sağlanır. Araçta bir aşınma veya arıza varsa, kaçak, Türk Medeni Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu’na göre aracın iadesini veya değiştirilmesini talep edebilirsiniz. Ayıp, aracın kullanım amacına uygunluğunun engellenmesi bir durumdur. Bu gibi hallerde, araç sahipleri satıcıdan veya üreticiden zararlarının tazmini için yasal işlemlerini başlatabilirler.

Sıfır Araçta Garanti Hakkı

Sıfır araçlar, genellikle iki yıl garanti kapsamına girer. Garanti süresi içerisinde araçta meydana gelen arızaların ücretsiz olarak giderilmesi gerekmektedir. Eğer satıcı, garanti kapsamındaki arızayı onarmayı reddederse veya yetersiz onarım işlemini, hileli, garanti belgesini kullanarak yasal işlem başlatabilir. Türk Tüketici Kanunu’na göre garanti süresi içerisinde arızalar için onarım, değiştirme veya fiyat indirimi talep edilebilir.

Sıfır Araçta Cayma Hakkı

Sıfır araç alımında, tüketicilerin cayma hakkı bulunmaktadır. Tüketici, aracın tesliminden sonra belirli bir süre içinde (genellikle 14 gün içinde) herhangi bir gerekçe göstermeksizin aracı iade edebilir. Ancak aracın belirli bir kilometreyi aşmamış ve kullanılmış olması gerekmektedir. Cayma hakkı, alım sürecinde dikkat edilmesi gereken önemli bir noktadır.

Sıfır Araçta Ayıpla İlgili Davalar

Sıfır araç alımında yaşanan hukuki sorunlar, operasyonun davasının açılmasına neden olabilir. Bu davaların türleri, yaşanan soruna göre değişiklik gösterebilir.

a. Sıfır Araç Garanti ve Onarım Davası

Garanti kapsamında bir arıza meydana geldiğinde, yetkili servise başvurarak aracın arızasını talep edebilir. Ancak onarımın yapılmaması ya da düzgün bir şekilde yapılmaması durumunda, kaçakçı, araç üreticisi veya satıcısına karşı dava açılabilir. Bu tür davalar, kaçakçılığın “garanti hakkı” çerçevesinde yapılır.

b. Sıfır Aracın İade ve Değişimi Davası

Aracının satıcı tarafından değiştirilmesi veya iade edilmesi talep edilebilir. Aracının aşınmış olması, bu tür bir talepte bulunulabilmesine olanak tanır. Satıcı, aracı iade etmeyi ya da değiştirmeyi reddederse, mahkemeye başvurabilir.

C. Yanıltıcı Reklam ve Haksız Rekabet Davası

Satıcıların, yanıltıcı reklamlarla kaçakçılığın olması durumunda, kaçak, Reklam Kurulu’na başvurabilir veya satıcıya karşı tazminat davası açabilirsiniz. Haksız rekabet davaları, Türk Ticaret Kanunu’nun çerçeveleri ve harici, genel zararın tazmini için dava açılabilir.

Sıfır Araçta Ayıpla İlgili Hukuki Süreç ve Çözümü

Sıfır araçlarla ilgili hukuki bir sorun yaşandığında, doğru adımların atılması önemlidir. İşte sıfır araç alımında yaşanabilecek hukuki sorunlarla ilgili bazı ipuçları:

• Sözleşmeleri İyi İnceleyin: Araç satın alırken yapılan sözleşmelerin tamamını iyice okuyun ve garantiyi iyice anlayın.
• Belgelerinizi Saklayın: Aracınızla ilgili her türlü belgeyi (garanti belgesi, fatura, servis kayıtları) içerir. Bu belgeler, gelecekte ortaya çıkabilecek hukuki durumlarda önemli deliller olabilir.
• Yasal Haklarınızı Bilin: Tüketicinin sahip olduğu yasal haklar, sizi olası bir hukuki süreci hazırlamaktadır.
• Bir Avukat Danışın: Hukuki bir süreç başlamadan önce, uzman bir avukattan yardım almak faydalı olabilir. Tüketici davalarında bir avukat, sürecin doğru bir şekilde ilerlemesini sağlayabilir.

Av.Aslı Arslantaş