Kovuşturmaya Yer Olmadığına Karar Verilmesi – Takipsizlik Kararı

Bu makalemizde savcının hangi sebeplerle Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı verebileceği ve Takipsizlik Kararına itiraz usullerinden bahsedeceğiz. Ceza yargılaması aşaması birçok hukuki detay içermekte olduğundan hak kaybına uğramamak için Uzman Bir Ceza Avukatı desteği almanız önemlidir. Ceza hukuku alanındaki diğer makalelerimize buradan ulaşabilirsiniz.

Soruşturma Nedir?

Yetkili merciler tarafından suç şüphesinin öğrenilmesiden cumhuriyet savcısının hazırladığı iddianamenin kabul edildiği süreye kadar geçen evredir. Bu süreçte suç haberinin gerçekliği araştırılır ve konuya ilişkin deliller toplanır. Dosyanın yargılama gerektirip gerektirmeyeceği bu süre sonunda savcı tarafından toplanan delillere göre belirlenir. Soruşturma evresi sonunda suçun işlendiği hususunda yeterli şüphe oluşursa Cumhuriyet savcısı iddianame düzenler. Ancak savcı, topladığı delillerle yeterli şüpheye düşmemişse iddianame düzenlemez ve Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı verir. Soruşturma evresi iki şekilde sona erebilir. Birincisi kamu davasının açılması, ikincisi ise kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmesidir.

Kovuşturma Nedir?

Savcı tarafından yazılan iddianamenin kabulü ile başlayıp mahkeme hükmünün kesinleşmesine kadar olan süreç kovuşturma sürecidir. Savcı tarafından hazırlanan iddianame kabul edilirse dava açılır ve kovuşturma süreci başlar. Kovuşturma evresinde üç evre vardır, bunlar duruşma hazırlığı, Duruşma ve Son Karardır. Savcının hazırladığı iddianame iade edilmezse en geç on beş gün içerisinde dava açılır.

Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı (Takipsizlik Kararı) Nedir? (CMK 172)

Cumhuriyet savcısı soruşturma evresi sonunda, kamu davasının açılması için yeterli şüphe oluşturacak delil elde edilememesi  veya kovuşturma olanağının bulunmaması hâllerinde kovuşturmaya yer olmadığına karar verir. Bu karar, suçtan zarar gören ile önceden ifadesi alınmış veya sorguya çekilmiş şüpheliye bildirilir. Kararda itiraz hakkı, süresi ve mercii gösterilir. (CMK m. 172/1)

Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verildikten sonra yeni delil elde edilmedikçe ve bu hususta sulh ceza hâkimliğince bir karar verilmedikçe, aynı fiilden dolayı kamu davası açılamaz. (CMK m. 172/2) Yeni delilden anlaşılması gereken, kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilirken dosyada bulunmayan veya bulunup da değerlendirmeye alınmayan delildir.

Kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın etkin soruşturma yapılmadan verildiğinin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kesinleşmiş kararıyla tespit edilmesi veya bu karar aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine yapılan başvuru hakkında dostane çözüm ya da tek taraflı deklarasyon sonucunda düşme kararı verilmesi üzerine, kararın kesinleşmesinden itibaren üç ay içinde talep edilmesi hâlinde yeniden soruşturma açılır.

Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararına Karşı Nereye İtiraz edilir? (CMK 173)

Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararına İtiraz yani takipsizlik kararına itiraz süresi tebliğden itibaren on beş gündür. Yani, kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren onbeş gün içinde, bu kararı veren Cumhuriyet savcısının yargı çevresinde görev yaptığı ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki Sulh Ceza Hâkimliğine itiraz edilir. (CMK m. 173/1) İtiraz dilekçesinde, kamu davasının açılmasını gerektirebilecek olaylar ve deliller belirtilir. (CMK m. 173/2)

Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karara (Takipsizlik Kararına İtiraz) İtirazın Sonuçları Nelerdir?

Kovuşturmaya yer olmadığına dair karara (takipsizlik kararına) itiraz edilmesi halinde sulh ceza hakimi:

1. İtirazın reddine karar verebilir.
2. Kesin kararını verebilmesi için savcılık makamından soruşturmanın genişletilmesi talebinde bulunabilir.
3. İtiraz edenin itirazını kabul ederek dosyayı savcıya geri gönderebilir. Bu durumda savcılık makamı dosyayı iddianame düzenleyerek mahkemeye göndermek zorundadır.

Sulh ceza hâkimliği, kararını vermek için soruşturmanın genişletilmesine gerek görürse bu hususu açıkça belirtmek suretiyle, o yer Cumhuriyet başsavcılığından talepte bulunabilir. Kamu davasının açılması için yeterli nedenler bulunmazsa, istemi gerekçeli olarak reddeder. İtirazı reddettikten sonra itiraz edeni giderlere mahkûm eder ve dosyayı Cumhuriyet savcısına gönderir. Cumhuriyet savcısı, kararı itiraz edene ve şüpheliye bildirir. (CMK m. 173/3)

Sulh ceza hâkimliği istemi yerinde bulursa, Cumhuriyet savcısı iddianame düzenleyerek mahkemeye verir. (CMK m. 173/4) İtirazın reddedilmesi halinde aynı fiilden dolayı kamu davası açılabilmesi için yeterli şüphe oluşturacak yeni delil elde edilmeli ve bu hususta sulh ceza hâkimliğince bir karar verilmelidir. Öte yandan, yukarıda da belirttiğimiz üzere Cumhuriyet savcısının kamu davasının açılma ması hususunda takdir yetkisini kullandığı hâller de bahsi geçen itiraza kovuşturmama davasına ilişkin hükümler uygulanmayacaktır.

Sık Sorulan Sorular

Av. Aslı Arslantaş