Türk hukukunda kendiliğinden hak almak bazı istisnalar hariç yasaktır. Bu nedenle hakkına kavuşamayan alacaklı, borçludan zor kullanarak hakkını alamaz, Devletten yardım istemek zorundadır. Devletin sağlayacağı yardım ise alacaklının ya doğrudan dava açmasıyla ya da İcra Takibi yapmasıyla başlar. Hakkına kavuşamayan yani alacağını elde edemeyen alacaklı alacağına kavuşmak için ya dava açarak ya da icra takip yoluna başvurarak alacağına kavuşur. İşte burada da İcra Hukuku ve İcra Avukatı Önemi devreye girmektedir.
İcra ve İflas Hukuku, detaylı ve teknik bir hukuk dalıdır. Sürecin karmaşıklığı, yasal hakların ve hakların korunması için uzman bir avukatın rehberliği zorunludur. Özellikle bireyler ve küçük şirketler, İcra Avukatıdesteği olmadan hak kaybı yaşayabilir.
Alacaklının dava açmasıyla devletin sağladığı hukuksal yardım kural olarak medeni usul hukukunun yani özel hukuk yargısının konusuna girer. Alacaklının icra dairelerine başvurarak borçlu aleyhine icra takibi yapmasıyla sağlanan hukuksal yardım ise takip hukukunun konusuna girer. Dava açma medeni usul hukukunun icra takibi ise icra ve iflas hukukunun bir başka ifadeyle cebri icra hukukunun konusunu oluşturur. İcra sürecine ilişkin diğer detayları bu yazılarımızdan öğrenebilirsiniz: İcra Takibi Nasıl Başlatılır?, İcra Harç ve Giderleri , İtirazın İptali Davası, İcra Mahkemesi Görevleri ve Yargılama Usulü
İcra ve İflas Hukuku Nedir?
Takip hukuku yani İcra ve İflas Hukuku, özel hukuk ilişkisinden doğan ve yükümlüsü tarafından rızayla yerine getirilmeyen borçların devlet gücüyle zorlanarak yerine getirilmesini konu alan hukuk dalıdır. Başka bir ifadeyle, Cebri icra hukukunda borcunu kendi rızasıyla yerine getirmeyen borçlu, alacaklının talebi üzerine Devlet gücüyle borcunu yerine getirmeye zorlanır. İcra ve iflas hukukuna cebri icra hukuku da denilmektedir. Cebri icra tedbirleri ve müdahalesi sadece borçlunun malvarlığı üzerinde etkisini gösterir. Başka bir deyişle, alacaklı alacağına kavuşabilmek için borçlunun ancak malvarlığına el koyulmasını isteyebilir. Örneğin, alacaklı borçlunun borcunu ödemediği için hapse atılmasını isteyemez ya da borçlunun yanında çalışmasını isteyemez. Fakat alacaklı borcunu ödemeyen kişinin malvarlığına haciz konulmasını isteyebilir.
Takip hukuku, temelde “icra hukuku” ve “iflas hukuku” olmak üzere iki alt dala ayrılır. Ancak takip hukukunun inceleme alanına bunların dışında, konkordato, uzlaşma yoluyla yeniden yapılandırma, iptal davası gibi konular da girmektedir.
İcra ve İflas Hukukun Özellikleri Nelerdir ?
İcra ve iflas hukuku, özel hukuktan doğan alacakların zorla (cebren) devlet eliyle yerine getirilmesini ele alarak inceleyen hukuk dalıdır. İşte İcra ve iflas hukukun özellikleri şunlardır;
- İcra ve iflas hukuku alacaklı ile borçlu arasında bir dengeye dayanır. Yani alacaklı veya borçluyu diğeri aleyhine kayrılmaz.
- İcra ve iflas hukuku etkilerini sadece borçlunun malvarlığı üzerinde gösterir. Başka bir deyişle alacaklının alacağına kavuşması için yalnız borçlunun mal varlığına el koyulabilir. Borç için hapis uygulaması, hukukumuzda mevcut değildir.
- Alacaklı, borç ve borçlu kavramları özel hukuka göre daha geniş bir anlama sahiptir. Maddi hukukta teknik anlamda borçlu sayılmayan kimseler takip hukukunda borçlu sayılabilmektedir. Örneğin boşanma davası sonucunda mahkeme kararıyla çocukları kendisine bırakılan eş alacaklı, çocukları kendisine teslim etmek zorunda olan eş ise borçlu durumdadır. Çocuk teslim yükümlülüğü ise borçtur.
İcra Ve İflas Hukukunda Temel Kavramlar
1- Alacaklı ve Borçlu Kavramı
İcra ve iflas hukukunda kullanılan alacaklı ve borçlu kavramları, özel hukuktaki alacaklı ve borçlu kavramlarından daha geniş bir anlama gelmektedir. Özel hukukta alacaklı veya borçlu olarak kabul edilmeyen kimseler, icra ve iflas hukuku anlamında alacaklı ve borçlu olarak kabul edilebilir.
2- İcra ve İflas Hukukunda İpotek
İpotek kavramı İcra ve İflas Kanunu (İİK) 23.maddesine göre;
- Taşınmaz ipotekleri,
- İpotekli borç senetlerini,
- İrat senetlerini,
- Gemi ipoteklerini,
- Eski hukuk hükümlerine göre tesis edilmiş taşınmaz rehinlerini,
- Taşınmaz mükellefiyetlerini,
- Bazı taşınmazlar, üzerindeki hususi imtiyazları ve taşınmaz eklentisi üzerine rehin muamelelerini ifade eder.
3- İcra ve İflas Hukukunda Taşınır Rehni
Taşınır rehni İcra ve İflas Kanunu (İİK) 23/f.2 maddesine göre;
- Teslime bağlı rehinleri
- Türk Medeni Kanununun 940 inci maddesinde öngörülen rehinleri (hayvan ve bazı özel taşınırlar için),
- Ticari işletme rehnini,
- Hapis hakkını,
- Alacak ve sair haklar üzerindeki rehinleri ifade eder.
4-İcra ve İflas Hukukunda Rehin
Rehin kavramı İcra ve İflas Kanunu (İİK) 23/f.3 maddesine göre;
- İpotek ve
- Taşınır rehni tabirlerine giren bütün taşınır ve taşınmaz rehinlerini ihtiva eder.
İcra ve İflas Kanunu m.23/f.3’e göre rehin kavramına ipotek ve taşınır rehni tabirine giren bütün taşınır ve taşınmaz rehinleri girmektedir. Kanunda açıkça öngörülen istisnalar dışında bayrağına ve bir sicile kayıtlı olup olmadığına bakılmaksızın bütün gemiler hakkında icra ve iflas Kanununun taşınırlara ilişkin hükümler uygulanır. Bu hükümlerde geçen tapu sicili terimi gemi sicilini, ipotek terimi gemi ipoteklerini ve irtifak hakkı terimi sicile kayıtlı gemiler üzerindeki intifa hakkını ifade eder.
İcra Hukukunda İcra Avukatının Görevleri
Borç tahsilatı, özellikle yüksek meblağlı alacaklar söz konusu olduğunda, karmaşık bir hukuki süreç haline gelmektedir. Alacaklının haklarının etkili bir şekilde savunma ve tahsilat sürecini hızlandırmak için icra avukatı devreye girer. İcra avukatı, ödeme emirlerini düzenler, icra takip işlemlerini hazırlar ve süreç boyunca hukuki engellerin aşılması için gerekli adımları atar.
1. İcra Avukatının İcra Takibinin Başlatılması
- Alacaklı adına icra takibinin yürütülmesi için gerekli bilgilerin hazırlanması.
- İlamsız icra takibi (senet, fatura gibi belgelerle) ve ilamlı icra takibi (mahkeme kararına dayalı) süreçlerinin başlatılması.
- Ödeme emirinin düzenlenmesi ve borçluya tebliği.
2. İcra Avukatının Borç Tahsilatı
- Borcun tahsili için hukuki yolların hızlı ve etkin şekilde kullanılmasını sağlar.
- Borcun yapılandırılması ve tarafların uzlaşması sağlanır.
- Borçluya yapılan tebligatlara yasal sürelerde itiraz edilmemesi durumunda tahsilat işlemlerini hızlandırır.
3. Haciz İşlemleri
- Borcun ödenmemesi durumunda taşınır ve taşınmaz malların haczini yapar.
- Borcun tahsil edilebilmesi için maaş haczi, banka hesaplarına haciz, araç haczi gibi işlemleri yürütür.
4. İcra Avukatının Borçlu Haklarının Korunması
- Borçlu adına usulsüz bir tebligat veya icra takibi varsa itiraz eder.
- Borçlu adına yapılan usulsüz haciz işlemine itiraz eder.
- Borçluya ait olmayan malların haczedilmesi durumunda istihkak iddiasında bulunur ve istihkak davası açar.
- İcra takibine ilişkin süreçlerin takibini ve hukuki savunmasını yapar.
5. İflas ve Konkordato Süreçleri
- Şirketlerin veya kişilerin iflas başvurularının yönetimini yapar.
- İflas dairesi veya konkordato işlemleri için danışmanlık sağlar.
- Alacaklıların iflas masasına katılma sürecini yürütür.
6. Alacak Yönetimi ve Danışmanlık
- Alacak-borç ilişkilerinin kayıt altına alır ve sözleşmeleri hukuki olarak kontrol eder.
- Karşılıklı borç-alacak ilişkilerinde borcun tahsili için çözüm önerileri geliştirir.
7. Kira Alacakları ve Tahliye Davaları
- Kiralayan adına ödenmeyen kira bedellerinin tahsil edilmesi için gereken işlemleri yapar.
- Kiracıların tahliyesi için gerekli davaların açılması ve icra faaliyetlerinin sürdürülmesini sağlar.
8. Takip ve İtiraz İşlemleri
- Borçlunun ödeme emrine itiraz etmesi durumunda, alacaklının itirazın yaptığı itirazı kaldırmak için itirazın iptali davası açar.
- Menfi tespit davalarıyla haksız bir icra takibine karşı müvekkilinin haklarını korur.
9. Ticari Alacak Tahsili
- Ticari faaliyetlerden doğan borç-alacak anlaşmazlıklarının çözümünü sağlar.
- Şirketler arası alacak tahsilatı konusunda destek verir.
- Çek, senet ve ticari belgelere dayalı alacakların icra işlemlerini ve tahsilini yapar.
İcra Hukukunda İcra Avukatı Önemi
İcra avukatı hem alacaklıların haklarını koruyarak borç tahsilatını sağlar, hem de borçluların yasal haklarını savunarak adil bir süreç kurulmasını sağlar. Bununla birlikte, icra avukatı bireyler ve şirketler için hem hukuki güvenlik hem de ekonomik sürdürülebilirlik açısından vazgeçilmezdir. İcra avukatının temel görevi, borç tahsilatında, alacaklı ve borçluluk arasındaki yasal dengeyi korumak ve süreci adil bir şekilde yürütmektir.
Borçlunun Haklarının Korunması
İcra Avukatı Sadece alacaklıların değil borçluların da haklarının korunmasını sağlar. Borçlu kişi veya şirketler usulsüz bir haciz işlemiyle karşılaştığında veya yanlış bir icra takibiyle muhatap olduğunda, icra avukatları hukuki itiraz süreçlerini başlatır. Böylece borçlunun hak kaybı yaşanmasını engeller.
Ticari Yaşam İcra Avukatlarının Rolü
Ticari hayat, alacak-borç ilişkilerinin yoğun olduğu bir alandır. Yani, ticari işletme için alacak- borç ilişkileri finansal anlamda büyük önem taşımaktadır. İcra avukatları, ticari alacakların tahsilatında profesyonel destek sunarak mali süreci yürütür. Ayrıca, sözleşmelerin yapısal olarak düzenlenmesi, tarafların hukuki yükümlülüklerini düzenlemesi, hukuki riskleri değerlendirmesi gibi hususlarda kritik bir rol oynar.
Haciz ve Tahliye İşlemlerinde Uzmanlık
Borcun ödenmemesi durumunda alacaklının korunması adına haciz ve tahliye işlemleri yapılır. İcra avukatları, bu işlemlerin hukuka uygun bir şekilde uygulanmasını sağlar. Maaş haczi, taşınmazların haczi ve ticari işletme haczi gibi karmaşık işlemler hukuki bilgi ve deneyim gerektirir.
Av. Aslı Arslantaş
Trackbacks/Pingbacks