İcra harç ve giderleri 492 sayılı Harçlar kanunumuzda düzenlenmiştir. Zira, İcra takibinin başarı ile sonuçlandırılması için ödenmesi gereken harçlar icra harçlarıdır.
İcra Harçları Nelerdir?
Buna göre bir icra takibinde ödenecek harçlar şunlardır;
1-Başvurma Harcı
Gerek ilamlı gerek ilamsız icra takibine başvuran alacaklılardan alınır. Takibin başında alacaklıdan alınır ve icra takibi başarı ile sonuçlandırıldıktan sonra bu harç borçlu tarafından ödenir. 2024 yılı için icra başvurma harcı 427,60 Türk Lirasıdır.
2- Peşin Harç
Sadece ilamsız icra takibi başlatan alacaklılardan, takip konusu alacağın %5’i oranında alınan harca denir. Bu harç takibin başarıyla sonuçlandırılması durumunda borçlu tarafından ödenir.
3- Tahsil harcı
Konusu para ya da para ile ölçülmesi mümkün olan icra takiplerinde ödenir. Takibin başarı ile sonuçlanması durumunda takibin değeri üzerinden nispi olarak alınan harca denir. Tahsil harcı, takibin başarı ile sonuçlandığı aşamaya göre oransal farklılık gösterir. Bu harç takip başarı ile sonuçlandıktan sonra önce alacaklıdan alınır ve daha sonra borçludan alınır.
4- İcranın Yerine Getirilmesi Harcı
Konusu para ile ölçülemeyen icra takibinin (çocuk teslimi gibi) başarıyla sonuçlandırılması durumunda alacaklıdan alınan ve maktu olan harca denir. Bu harç takip başarı ile sonuçlandıktan sonra önce alacaklıdan alınır ve daha sonra borçluya yükletilir.
5- Cezaevleri Harcı
İcra dairesinin takibi başarı ile sonuçlandırmasının ardından, alacaklıdan takip konusu alacağın %2’si oranında alınan harçtır. Diğer harçlardan farklı olarak cezaevleri harcı alacaklı tarafından ödenir ve borçluya yükletilmez.
6- Yenileme Harcı
Alacaklının süresi içerisinde haciz talep etmemesi üzerine icra takip dosyası işlemden kaldırılır. İşlemden kaldırılan bu dosyanın tekrar işleme koyulabilmesi için alacaklı tarafından ödenen ve borçluya yükletilemeyen harca yenileme harcı denir.
7- Feragat Harcı
Alacaklının başlatmış olduğu icra takibinden vazgeçmesi du- rumunda, alacaklı tarafından ödenen ve borçluya yükletilemeyen harca feragat harca denir. Feragat harcı, takibe devam edilseydi alınacak olan tahsil harcının yarısı nispetinde ödenir.
İcra Giderleri Nelerdir?
İcra giderleri, icra organlarının icra takibi sürecini yürütebilmeleri için yaptıkları harcamalardır. Yani, İcra giderleri, harçlardan farklı olarak devlet hazinesine ödenmez. İcra giderleri, icra dosyasında bir hizmet vermiş veya bir işi yapmış olan kişiye ödenir. Örneğin haciz veya satış yerine götüren araç şoförüne ödenen ücret, icra memuruna ödenen harcırah, yediemine ödenen ücret, satış giderleri, bilirkişi ücreti, posta giderleri gibi.
İcra vekâlet ücreti de icra giderleri arasında yer alır. Bu konu ayrıca hem İcra İflas Yönetmeliği (m. 138/3) hem de Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’nde (m. 2/2, 11) düzenlenmiştir. Bu nedenle, vekil aracılığıyla yapılan takiplerde vekâlet ücretinin miktarı, alacaklı ile borçlu arasında yapılmış sözleşmeye bakılmaksızın, icra müdürü tarafından Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre hesaplanır. Sonrasında, kim haksız çıkarsa vekâlet ücreti ona yüklenir. Bu şekilde belirlenen vekâlet ücreti de takip masraflarına dâhildir (IIY m. 138/3).
İcra giderleri de alacaklı tarafından peşin olarak ödenir ve takibin sonunda haksız çıkarsa borçluya yükletilir (İİY m. 15/1, 59/1). Alacaklı ilk ödenen paradan, yaptığı giderleri alır (İİY m. 138/2). Eğer alacaklı takibini satış aşamasına götürmezse borçlu o aşamaya kadar olan takip giderlerinden sorumlu olmaz. Alacaklı icra takibinden feragat ederse yine borçlu o aşamaya kadar yapılmış olan takip giderlerinden sorumlu olmaz. Keza, borçlu durumu ile kendisine karşı icra takibi yapılmasına neden olmamışsa icra gider ve harçlarından sorumlu olmaz. Başka bir örnekte, borçlu itiraz süresi içinde borcunu ödemişse icra giderlerinden ve harçlarından sorumlu tutulamaz.
Adli yardım hükümleri icra ve iflas takiplerinde de uygulanır (IIY m. 15/son, HMY m. 334/1). Adli yardım istemi takibin yapılacağı yerdeki icra mahkemesinden istenir (HMY m. 336/1).
Harç Ödenmeyen İcra İşlemleri Nelerdir?
- Değeri 50 TL’yi geçmeyen icra takipleri için harç alınmaz. (ticari senetlere ait takipler hariç) (Harçlar Y. m. 13/a)
- Ayda 100 TL’yi geçmeyen nafakaya ait icra takipleri için harç alınmaz.
- İcra ve iflas dairelerinin kusurlu olarak yanlış yaptığı işlemlerin düzeltilmesi ve iptaline ilişkin kararları ile bu sebeple yeniden yapılacak işlemler için ayrıca harç alınmaz. (Harçlar Y. m. 13/d)
- Erler ve gereksinimleri devlet tarafından karşılanan onbaşı ve çavuşların yapacakları icra takiplerinde harç alınmaz. (Harçlar Y. m. 14)
- Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yapılan icra işlemlerinde harç alınmaz. (5502 sayılı Y. m. 36).
- Darülaceze tarafından yapılan icra işlemlerinde harç alınmaz.
- İcra mahkemesinin cezaya ilişkin kararları üzerinden harç alınmaz.
- İcra ve İflas Yasası’nın 270. maddesi kapsamında yapılan defter tutma işlemlerinde harç alınmaz.
- Genel bütçeye dâhil idarelerin Yasa’nın 1 ve 3 sayılı tarifelerine giren işlemlerin tamamında harç alınmaz. Örneğin Hazine ile ilgili icra takiplerinde veya Milli Eğitim Bakanlığı ile ilgili icra takiplerde bu kamu kurumlarından harç alınmaz.
- İş mahkemeleri tarafından işçiler lehine hükme bağlanmış olan hak ve alacaklar için açılan icra takibinde harç alınmaz. Bu harçlar bir hükme gerek kalmadan borçludan tahsil edilir. (Harçlar Y. m. 33).
İcra işlemleri hukuki usulleri detaylıca bilmeniz gereken işlemlerdir. Bu sebeple hak kaybına uğramamanız ve alacağınızın tahsili için Uzman Bir İcra Avukatından destek almanız önemlidir.
Av. Aslı Arslantaş
