Boşanma davası açma sonucunda eşlerin fiili birlikteliklerinin sona ermesine boşanma denmektedir. Tarafların mevcut evliliği, anlaşmalı boşanma ya da çekişmeli boşanma davası ile sona ermektedir. Boşanma davası açma fiilini bir eş tek başına yapabileceği gibi iki eş anlaşmalı boşanma protokolü imzalamak sureti ile de gerçekleştirebilir.

Anlaşmalı boşanma davaları genel olarak bir ya da en fazla iki celse içerisinde karara bağlanmaktadır. Ancak çekişmeli boşanma davaları anlaşmalı boşanma davasına göre daha uzun sürecektir. Boşanma davası açma sebepleri kişiden kişiye farklılık göstermektedir ancak kanun gereğince, özel ve genel boşanma davası açma sebepleri diye ikili bir ayrıma gidilmiştir.

Boşanma Davası Açma Sebepleri Nelerdir?

Boşanma davası açma işlemini takiben davalı konumundaki eş, eğer belirli hususlarda itirazlar ileri sürecek olursa boşanma davası, çekişmeli boşanma davasına dönüşecektir. Çekişmeli boşanma davası açmak için ancak kanunda öngörülen bir sebebe dayanmak gerekir. Türk Medeni Kanunu’nda bu sebepler 161-166’ncı maddeler arasında düzenlenmiştir.  Bu sebepler konularına, kanunda özel olarak düzenlenip düzenlenmediklerine göre “özel-genel boşanma sebepleri” olarak kategorize edilebilir.

1. Özel Boşanma Sebepleri

Boşanma davası açma hakkı tanıyan özel boşanma sebepleri kanunda açıklanmıştır. Buna göre özel boşanma sebepleri beş tanedir;

• Zina
• Hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış
• Suç işleme veya haysiyetsiz hayat sürme
• Terk
• Akıl hastalığı

Özel boşanma sebeplerine dayanılarak boşanma davası açma, davacı eş, karşı tarafın kusurlu olup olmadığını ispatlamak zorunda değildir, yalnızca özel bir boşanma sebebi olduğunu ispatlaması yeterlidir. Ancak bu şekilde; hukuki bilgi gerektiren konularda alanında uzman bir boşanma avukatından destek almak, tarafların lehine olacaktır.

2. Genel Boşanma Sebepleri

• Evlilik birliğinin sarsılması

• Eşlerin anlaşması

• Ortak hayatın yeniden kurulamaması

Boşanma kararı verilebilmesi için davacı eş davalı eşin kusurunu ispatlamak zorundadır. Davacının kusuru daha ağır ise, davalının açılan davaya itiraz hakkı vardır. Her iki eşin de eşit derecede kusurlu olduğu ispatlanırsa tarafların boşanmasına karar verilebilir ancak bu durumda taraflar birbirlerinden tazminat isteyemezler. Tamamen kusurlu olan eşin açmış olduğu dava, bir kişinin kendi kusuruna dayanarak hak elde etmesi hukuka aykırı olacağından reddedilecektir.

Boşanma Davası Nasıl Açılır?

Boşanma davası açma, boşanma talepli dava dilekçesinin, adliyede tevzi bürosuna başvurulması ile açılır. Burada hesaplanan harç ve giderler ödenir. Boşanma davalarında görevli mahkeme “Aile Mahkemesi” dir. Aile mahkemesinin bulunmadığı illerde ise aile mahkemesi sıfatıyla asliye hukuk mahkemesi görevli olacaktır. Yetkili mahkeme ise eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesidir. Boşanma davası neticelendikten sonra kadının yeniden evlenmesi için bir süre beklemesi gerekmektedir. Bu süreye kanunda ise iddet süresi denilir.

Boşanma Davası Hangi Mahkemede Açılır?

Boşanma davası açmaya görevli mahkeme, Aile Mahkemeleridir. Eğer Aile Mahkemelerinin bulunmadığı bir yerdeler ise Asliye Hukuk Mahkemeleri, Aile Mahkemesi sıfatı ile boşanma davasına bakmaya ehildir. Ancak unutulmamalıdır ki Aile Mahkemesinin bulunduğu bir yerde, boşanma davası başka bir mahkemeye açılacak olursa mahkeme tarafından, dava reddedilecektir.

Boşanma davalarına bakmaya yetkili olan mahkeme, eşlerin boşanma davası açmadan önce altı ay birlikte yaşadıkları yer Aile Mahkemesidir. Eğer alt ay beraber yaşamamışlar ise eşlerden birisinin ikamet ettiği yer Aile Mahkemesinde boşanma davası açılabilecektir..

Anlaşmalı Boşanma Davası Açma

Boşanma konusunda anlaşan eşler, ortak bir boşanma protokolü imzalayarak ve bunu mahkemeye sunarak boşanma işlemini gerçekleştirebilirler. Fakat anlaşmalı boşanma davası açmak için ön şart olan, en az bir yıllık evliliğin sürmüş olması gerekmektedir.

Boşanma davası açma, eşlerden birinin açtığı boşanma davasının diğer eşçe kabul edilmesi ya da eşlerin birlikte başvurması şeklinde olabilir. Eşler, boşanmada mal paylaşımı ve çocukların durumu konusunda anlaşmış olmalıdır.

Eşler aralarında bu hususları düzenleyen bir sözleşme yapabilecekleri gibi, hâkimin huzurunda sözlü olarak yapacakları açıklamaların tutanağa geçirilip eşler tarafından imzalanması şeklinde de olabilir. Mali sonuçlar; maddi tazminat, manevi tazminat ve yoksulluk nafakasıdır. Çocukların durumuna ilişkin olarak iştirak nafakası, kişisel ilişki ve velayet konularıdır. Ayrıca eşler davayı vekilleri vasıtasıyla sürdürseler bile duruşmaya gelmesi gerekir. Çünkü hâkimin eşleri bizzat dinlemesi kanunda öngörülmüş diğer bir şarttır.

Çekişmeli Boşanma Davası Açma

Çekişmeli boşanma davası açma konusu, belirli bir iradenin sonucu değildir. Genel olarak belirli bir ya da birkaç hususta anlaşmazlığın çıkması sonucunda dava çekişmeli boşanma davasına dönüşmektedir. Çekişmeli boşanma davaları, anlaşmalı boşanma davalarından daha uzun sürmektedir. Bu nedenle boşanmaya karar veren taraflar, anlaşmalı boşanma davalarını tercih etmektedir. Anlaşmalı boşanma davası birçok açıdan cazip durumdadır. Bunların başında, her hususta anlaşılmış olması yatmaktadır. Ancak çekişmeli boşanma davası durumda ise tarafları uzun bir boşanma süreci beklemektedir. Yalnızca dilekçe ve cevap dilekçesinin verilmesi bile neredeyse 3 ay kadar sürebilmektedir.

Boşanma davası açma hususunda yetki, kesin bir yetki değildir. Örnek vermek gerekirse; terk nedeniyle açılacak bir boşanma davasında terk eden eş, en son yerleştiği yer Aile Mahkemesinden de boşanma davasını açabilecektir. Eğer ki boşanma davasını açan kişi, yabancı uyruklu ise bu durumda tarafların açtıkları davanın ülkelerinde kabul görmüş olması şartı ile Türkiye’de de bu boşanmanın tanınması, kabul edilmesi bakımından Tenfiz davası açılabilecektir.

Boşanma Davası Ne Kadar Sürer?

Boşanma davası açma ve sona erme arasında geçen bir süre bulunmaktadır. Anlaşmalı boşanma davaları bir ya da iki celsede sonuçlanırken, çekişmeli boşanma davaları uzun yıllar boyunca devam edebilmektedir. Türk Hukuk sisteminde herhangi bir davanın, gerek iş yoğunluğu gerekse yapısından dolayı bir sürede sonuçlanması beklenmez. Yapısından kastımız ise; tebligat aşaması, delillerin elde edilmesi, tanıkların dinlenmesi, bilirkişi raporları ve adli tatil gibi dava süresini etkileyen çok fazla faktör bulunmaktadır. Fakat uygulamada edindiğimiz tecrübelere dayanarak belirtebiliriz ki anlaşmalı boşanma davalarında dava, yukarıda da değindiğimiz üzere en fazla 2 celsede sonuçlanmaktadır. Çekişmeli boşanma davasında ise bu süre ortalama 1.5 yıl – 7 yıl arasında sürebilmektedir.