BOŞANMADA ORTAK VELAYET

Boşanma veya ayrılıkların ardından en önemli değişikliklerin biri, çocukların nasıl bir yaşam sürdüreceğidir. Boşanmada Ortak Velayet, ebeveynin ikisinin de çocukla ilgili eşit sorumluluğu taşıdığı bir düzenlemeyi ifade eder. Evlilik devam ederken anne ve baba velayeti birlikte kullanır. Fakat boşanma sonrasında da Ortak Velayet alınması mümkündür. Anlaşmalı Boşanma Davalarında veya Çekişmeli Boşanma Davalarında en temel sorun çocukların velayeti olmaktadır. Bu makalede Boşanmada Ortak Velayet ile ilgili temel konular üzerinde durulacaktır.

Ortak Velayet Nedir?

Ortak velayet, boşanmış ya da ayrı yaşayan ebeveynlerin çocukları üzerinde eşit haklara sahip olmalarını ifade eder. Çocuğun velayeti her iki ebeveyne birlikte verilebilir. Ancak ortak velayetinin uygulanabilmesi için genellikle anne ve babanın bu konuda uzlaşması ve işbirliği içinde olmaları gerekir. Ortak velayet, genellikle boşanma sırasında tarafların anlaşması durumunda mahkeme tarafından verilir. Fakat bu anlaşmanın çocuğun yüksek yararına uygun olması da şarttır.

Ortak velayet, boşanma sonrasında dahi ebeveynlerin çocuklar ile ilgili önemli kararları birlikte alabilmelerine imkân tanır. Böylece çocuğun tüm bakımı, eğitim ve sağlık gibi temel gereksinimlerinin eşler tarafından birlikte üstlenilmesini sağlar.

Ortak Velayetin Avantajları

1. Çocuklar, ebeveyninin ikisiyle de düzenli olarak zaman geçirebildiğinde, duygusal olarak daha sağlam bir destek alıyor. Bu durumun, güven duygusunun pekişmesine yardımcı olur.
2. Ebeveynler yaşam, eğitim, sağlık ve sosyal yaşam gibi önemli şeyleri birlikte karar alarak, gelişim gelişimini en iyi şekilde destekleyebilirler.

Ortak Velayet Nasıl Uygulanır?

Ortak velayet, çocuğun her iki ebeveyniyle de düzenli ve yakın bir ilişki sürdürmesine olanak tanır. Çocuğun en iyi şekilde gelişmesine katkıda bulunmayı hedefler. Ebeveynlerin birbirleriyle iş birliği yapmasını ve çocuğun ihtiyaçlarına en iyi şekilde cevap verilmesini gerektirir. Bu süreçte mahkemeler, çocuğun en iyi şekilde korunmasını ve çıkarlarının gözetilmesini sağlayacak kararlar alır. Ortak velayetinin başarılı bir şekilde uygulanabilmesi için bazı önemli unsurlar vardır.

1. Karar Alma Süreçleri:
   • Ortak velayette ebeveynler, çocuğun eğitimi, sağlık hizmetleri, dini eğitimi, yurt içi veya yurt dışı seyahatleri gibi önemli konularda birlikte karar vermek zorundadır.
   • Ebeveynler arasında anlaşmazlık olduğunda, bu durumun çocuğun menfaatine olup olmadığı değerlendirilir. Eğer bir anlaşmazlık çözülemezse, bu konuda mahkemeye başvurulabilir.
2. Çocuğun İkameti:
   • Çocuğun hangi ebeveynin yanında kalacağı, ebeveynler arasında anlaşmayla belirlenir. Ancak bu durum, her iki ebeveynin de çocuğun yaşamında aktif bir rol oynamasına engel değildir.
   • Eğer ebeveynler anlaşamazsa, mahkeme çocuğun en uygun ebeveynle yaşamasına karar verebilir. Diğer ebeveyn ise belirli günlerde ve zaman dilimlerinde çocuğu görebilir.
3. Çocuğun Maddi Giderleri:
   • Çocuğun ihtiyaçlarının karşılanması için her iki ebeveyn de maddi olarak katkıda bulunur. Bu katkının nasıl olacağı, ebeveynler arasında anlaşmaya dayalı olarak belirlenir. Anlaşmazlık durumunda mahkeme devreye girer ve bir nafaka miktarı belirleyebilir.
4. İletişim ve İlişki:
   • Çocuk ile ebeveynler arasındaki ilişki sürekli ve düzenli bir şekilde devam etmelidir. Çocuğun her iki ebeveynle de düzenli olarak vakit geçirmesi sağlanmalıdır. Bu, çocuğun duygusal ve psikolojik gelişimi açısından önemlidir.
5. Ebeveynlerin Sorumlulukları:
   • Her iki ebeveyn de çocuğun bakım ve eğitimi konusunda sorumludur. Ebeveynlerin biri çocuğun günlük bakımını üstlenirken, diğeri maddi ve manevi destek sağlar. Bu denge çocuğun yararına olacak şekilde kurulmalıdır.

Ortak Velayeti Kabul Eden Ülkeler

Ayrılık veya boşanmadan sonra çocukların yetiştirilmesinde her iki ebeveynin de önemini kabul eden eden ülkeler, çeşitli bölgeleri ve yasal gelenekleri kapsar. Kuzey Avrupa’da, Belçika, Fransa, Slovenya ve İspanya gibi ülkeler, ortak ebeveynliği kolaylaştıran hükümleriyle öne çıkar. Avrupa’nın ötesinde, Avustralya ve Kanada gibi ülkeler de ortak velayeti destekleyen kapsamlı yasalar çıkarmıştır. Ek olarak, Finlandiya, Almanya, Yunanistan ve Macaristan, ebeveynlerin çocuklarının refahı ile ilgili kararları işbirlikçi bir şekilde almalarını sağlayan çerçevelere sahiptir ve bunu teşvik etmeye yönelik küresel bir eğilimi vurgulamaktadır.

Türkiye’de Ortak Velayet Kabul ediliyor mu?

Evlilik birliği devam ederken çocuğun velayeti anne ve baba tarafından ortak olarak kullanılır. Boşanma veya ayrılık ilişkilerinde ise velayet genellikle bir ebeveyne verilir. Türkiye’de uzun süre boyunca velayet hakkı genellikle tek ebeveyne verilmekteydi. Ancak yapılan yasal değişiklikler ve Yargıtay içtihatlarıyla ortak velayet konusu daha fazla gündeme geldi. Türkiye’de ortak velayet, 2019 yılında yapılan yasal düzenlemelerle daha belirgin hale gelmiştir.  Son yıllarda mahkemeler, ebeveynlerin ortak velayet talep etmeleri durumunda ve çocuğun yüksek yararını gözetilerek ortak velayete karar verebilmektedir. Ortak velayet, iki ebeveynin de çocuk üzerinde eşit ve ortak haklara sahip olması anlamına gelir. Ancak, Türkiye’de ortak velayet kararı verilmesi için ebeveynlerin bu konuda anlaşmış olmaları ve mahkemenin de bu düzenlemenin çocuğun yararına olduğuna karar vermesi gerekmektedir. Taraflar arasında anlaşmazlık varsa, mahkeme genellikle velayeti tek bir ebeveyne verir. Türk Medeni Kanunu’na göre hâkim, çocukların velayeti konusunda karar verirken çocuğun üstün yararını gözetmek zorundadır.

Ortak velayet düzenlemesi, çocuğu iki ebeveyni ile de sağlıklı bir ilişki geliştirmesine olanak tanır ve iki ebeveyninin sorumluluğunu paylaşmasını teşvik eder. Ancak bu durum, her durumun kendi özel şartlarına göre değerlendirilmesi önemlidir.

Ortak Velayet Nasıl alınır?

Ortak velayet, genellikle boşanma sırasında tarafların anlaşması durumunda mahkeme tarafından verilir. Bu anlaşmanın çocuğun yüksek yararına uygun olması esastır.

Boşanma davası sırasında taraflar ortak velayet talep edebilirler, bu durumda mahkeme ebeveynlerin velayet konusunda anlaştığını ve bu durumun çocuğun menfaatine uygun olduğunu tespit ederse, ortak velayete hükmedebilir.

Boşanma sonrası, tek velayet verilen tarafın değişmesi için de ortak velayet talep edilebilir, ancak bu durumda da çocuğun menfaati ön planda tutulur.

Boşanma Davasında Ortak Velayet Talep Edilebilir mi?

Evet, boşanma davasında ortak velayet talep edilebilir. Türk Medeni Kanunu’na göre, eğer ebeveynler ortak velayet konusunda anlaşmaya varırsa, mahkeme bu talebi onaylayabilir. Ortak velayet, çocuğun ebeveynlerinin her ikisi tarafından da eşit derecede sorumluluk alarak büyütülmesi anlamına gelir. Bu durumda, ebeveynler çocuğun bakım, eğitim, sağlık gibi konularda birlikte karar alırlar.

Ancak bu kararı vermeden önce mahkeme, çocuğun üstün yararını göz önünde bulundurarak karar verir. Eğer ebeveynler arasında ciddi anlaşmazlıklar varsa veya çocuğun menfaatine aykırı bir durum söz konusuysa, mahkeme ortak velayet yerine çocuğun velayetini sadece bir ebeveyne verebilir.

Boşanma Davasında Ortak Velayet Nasıl Talep edilir?

Boşanma Davasında Ortak Velayet talep etmek mümkündür. Ortak velayet talep etmek için izlenmesi gereken adımlar şunlardır:

1. Anlaşma Sağlama: Ebeveynlerin, velayetin ortak olması konusunda anlaşmış olmaları önemlidir. Bu anlaşma, boşanma davası sırasında ya da boşanma sonrası açılan bir dava ile yapılabilir.
2. Dilekçe Hazırlama: Ortak velayet talebi, boşanma dilekçesi ya da boşanma davası sırasında sunulan ek bir dilekçe ile yapılabilir. Dilekçede, ortak velayet isteminin nedenleri, çocuğun üstün yararına olacağına dair gerekçeler ve taraflar arasında anlaşma sağlandığı belirtilmelidir.
3. Mahkemeye Sunma: Ortak velayet talebi, boşanma davası açıldığında aile mahkemesine sunulur. Ebeveynler, boşanma süreci boyunca bu taleplerini mahkemeye iletebilirler.
4. Uzlaşma Protokolü: Ebeveynler arasında bir uzlaşma sağlanmışsa, bu protokolde ortak velayet talebi ve buna ilişkin düzenlemeler ayrıntılı bir şekilde belirtilmelidir. Mahkeme, bu protokolü değerlendirir ve uygun bulursa onaylar.
5. Mahkemenin Değerlendirmesi: Mahkeme, çocuğun üstün yararını göz önünde bulundurarak velayetin ortak olması talebini değerlendirir. Hâkim, çocuğun sağlığı, eğitimi, güvenliği gibi hususları dikkate alarak karar verir.
6. Kararın Verilmesi: Mahkeme, ebeveynlerin velayetin ortak olması konusunda anlaşmış olmasını ve bu durumun çocuğun menfaatine uygun olduğunu belirlerse, ortak velayet kararı verebilir. Aksi takdirde, velayet bir ebeveyne verilir.

Ortak Velayet Kararının Sonuçları nelerdir?

Ortak velayetin sonuçları, hem çocuk hem de ebeveynler açısından önemli sorumluluklar ve haklar doğurur. Ortak velayetle ilgili başlıca sonuçlar şunlardır:

1. Eşit Sorumluluk ve Haklar: Her iki ebeveyn de çocukla ilgili tüm kararlarda eşit haklara ve sorumluluklara sahip olur. Bu, çocuğun eğitimi, sağlığı, bakım ve genel yaşamıyla ilgili her türlü kararı birlikte almaları gerektiği anlamına gelir.
2. İletişim ve İşbirliği: Ebeveynlerin sürekli iletişim halinde olmasını ve işbirliği yapmasını gerektirir. Ebeveynler, çocuğun ihtiyaçlarını ve gelişimini göz önünde bulundurarak birlikte hareket etmelidir.
3. Çocuğun Yaşam Düzeni: Çocuğun yaşam düzeni, iki ev arasında paylaşılabilir. Bu, çocuğun belirli günlerde bir ebeveynin yanında, diğer günlerde diğer ebeveynin yanında kalmasını içerebilir. Ancak, bu düzenleme çocuğun menfaatine uygun olmalıdır ve çocuğun psikolojik olarak etkilenmemesi için özen gösterilmelidir.
4. Ekonomik Sorumluluk: Çocuğun bakım ve eğitim masrafları gibi ekonomik sorumluluklar da eşit veya duruma göre adil bir şekilde paylaşılır. Ancak bu, her iki ebeveynin de gelir durumuna ve çocuğun ihtiyaçlarına göre farklı şekillerde düzenlenebilir.
5. Çocuğun Karar Süreçlerine Katılımı: Çocuğun yaşı ve olgunluğu dikkate alınarak, bazı durumlarda çocuğun görüşleri de kararlarda etkili olabilir. Mahkeme, çocuğun fikirlerini dinleyebilir ve bu fikirler velayet düzenlemelerinde dikkate alınabilir.
6. Çocuğun Üstün Yararı: Velayet kararları her zaman çocuğun üstün yararına göre şekillendirilmelidir. Bu nedenle, mahkeme veya ebeveynler tarafından yapılan tüm düzenlemeler, çocuğun fiziksel ve psikolojik gelişimini en iyi şekilde desteklemeyi amaçlar.
7. Olası Anlaşmazlıklar: Velayetin ortak olması, ebeveynler arasında zaman zaman anlaşmazlıklara yol açabilir. Bu tür durumlarda, mahkeme müdahalesi gerekebilir. Ayrıca, ebeveynler arasında yaşanan ciddi anlaşmazlıklar, ortak velayetin devamını zorlaştırabilir ve bu durumda velayet düzenlemesi yeniden değerlendirilebilir.
8. Seyahat ve Yurt Dışına Çıkış: Çocuğun yurt dışına çıkışı gibi önemli konularda her iki ebeveynin de onayı gerekebilir. Bu durum, çocuğun bir ebeveynin izni olmadan başka bir ülkeye gitmesini engeller.

Ortak velayet, çocuğun hem annesi hem de babasıyla sağlıklı bir ilişki kurmasını teşvik eder ve her iki ebeveynin de çocuğun hayatında aktif rol almasını sağlar. Ancak, bu düzenlemenin başarılı olabilmesi için ebeveynler arasında güçlü bir işbirliği ve iletişim gereklidir.

Ortak Velayet Nasıl Kaldırılır?

Ortak velayetin kaldırılması, mahkeme kararı ile mümkündür. Burada açılacak olan dava Velayetin Değiştirilmesi Davasıdır. Kaldırılmasını talep etmek için belirli adımlar izlenmelidir.

1. Sebep Belirleme

• Anlaşmazlıklar: Ebeveynler arasında ciddi ve sürekli anlaşmazlıklar yaşanıyorsa, bu velayet türü çocuk için zarar verici olabilir.
• Çocuğun Üstün Yararı: Çocuğun gelişimini olumsuz etkileyen bir durum söz konusuysa, bu durum mahkemeye sunulabilir.
• Koşulların Değişmesi: Zamanla ortaya çıkan ve çocuğun menfaatine aykırı olan değişiklikler de bir neden olabilir.

2. Dava Açma

• Ortak velayetin kaldırılmasını talep eden ebeveyn, aile mahkemesine başvurarak bir dava açar. Bu dava, velayetin değiştirilmesi veya tek bir ebeveyne verilmesi talebiyle açılır.
• Dava dilekçesinde, mevcut velayetin çocuğun yararına olmadığına dair gerekçeler ayrıntılı olarak açıklanmalıdır.

3. Mahkeme Süreci

• Mahkeme, çocuğun üstün yararını korumak amacıyla gerekli incelemeleri yapar. Ebeveynlerin beyanlarını dinler, sosyal inceleme raporları alabilir ve çocuğun da fikrini dikkate alabilir.
• Mahkeme, ortak velayetin devamının çocuğun menfaatine aykırı olduğu sonucuna varırsa, ortak velayeti kaldırabilir ve velayeti bir ebeveyne verebilir.

4. Kararın Verilmesi

• Mahkeme, davayı sonuçlandırarak velayeti tek bir ebeveyne verebilir. Bu durumda, diğer ebeveynin çocukla olan kişisel ilişkisi ve nafaka yükümlülüğü gibi hususlar da yeniden düzenlenir.

5. Kararın Uygulanması

• Mahkemenin verdiği karar doğrultusunda velayet değişikliği resmi olarak gerçekleştirilir. Ebeveynler, yeni velayet düzenlemesine uymak zorundadır.

6. Karara İtiraz

• Karardan memnun olmayan taraf, temyiz yoluna başvurarak karara itiraz edebilir. Bu durumda, üst mahkeme kararı yeniden inceleyebilir.

7. Yeni Düzenlemelerin Uygulanması

• Mahkemenin verdiği yeni karar doğrultusunda, çocuğun velayeti, bakımı ve diğer hukuki düzenlemeler geçerli olur.

Ortak Velayette Nafaka

Nafaka, çocuğun bakım ve ihtiyaçları için ödenen maddi desteği ifade eder. Çocuk için ödenen nafakaya İştirak Nafakası denir. Ortak velayet, çocuğun ebeveynleriyle düzenli ve eşit zaman geçirmesini sağlar ancak bu durum nafaka yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.

Nafaka miktarı, çocuğun ihtiyaçlarına ve ebeveynlerin mali durumlarına göre belirlenir. Mahkeme, nafaka ödemelerinin miktarını ve sıklığını kararlaştırır. Nafaka miktarı, çocuğun temel ihtiyaçlarını karşılamak için yeterli olacak şekilde ayarlanabilir.

Nafaka ödemeleri genellikle çocuğun ihtiyaçlarına ve ebeveynlerin mali durumuna göre düzenlenir. Örneğin, bir ebeveynin mali durumu diğerine göre daha güçlü olabilir ve bu durum nafaka miktarını etkileyebilir.

Ebeveynlerden biri mali durumunda değişiklik yaşarsa veya çocuğun ihtiyaçlarında bir değişiklik olursa, nafaka miktarında değişiklik yapılması için mahkemeye başvurulabilir.

Boşanma süreci ve velayet davaları, çocukların doğrudan psikolojisini etkileyen hassas konulardır. Bu süreçte Boşanma Avukatı rehberliği, hem hukuki hem de duygusal açıdan büyük bir destek sağlar. Maddi açıdan Avukat desteği alabilmeniz mümkün değilse gerek İstanbul Barosu Adli Yardım Bürolarından veya diğer Baroların Adli Yardım Bürolarından avukat talebinde bulunabilirsiniz.